Het is (bijna) weer zover: 1 april. De dag dat je flink op je hoede moet zijn, want iedereen mag overal in de maling worden genomen. Maar waarom is dat eigenlijk? Wie heeft ooit bedacht dat precies 1 april de dag is voor (al dan niet geslaagde) grappen en grollen? Kortom: wat is de herkomst van de 1aprilgrap?
De ‘traditie’ van 1 april is niet de eerste waarvan de herkomst niet helemaal duidelijk is. Er zijn meerdere verhalen over het ontstaan van de 1aprilgrap. De daadwerkelijke oorsprong is dus helaas niet te achterhalen, maar dat maakt de verschillende theorieën er niet minder mooi om. In dit blog nemen we je mee naar de leukste drie.
Happy new year op 1 april
Een belangrijke en veelgehoorde theorie over het ontstaan van de 1apriltraditie stamt uit de zestiende eeuw. In het jaar 1582 voerde Paus Gregorius XIII de Gregoriaanse kalender in. Hij besloot dat een nieuw jaar voortaan op 1 januari r begon, terwijl de jaarwisseling in katholieke landen voor dit jaartal altijd van 25 maart tot en met 1 april werd gevierd. Aangezien er tot die tijd nog geen corona-achtige persconferenties werden gehouden, was het nieuws dat de jaarwisseling een paar maanden was opgeschoven nog niet bij iedereen geland. De onwetende mensen vierden het nieuwe jaar dus nog steeds rond 1 april, net als de ‘wappies’ die niets moesten weten van de nieuwe datum. De meerderheid van de bevolking had de verandering wel meegekregen en verklaarde de onwetende feestgangers op 1 april voor gek (april fools). Volgens de theorie werd 1 april voortaan aangehouden om elkaar voor de gek te houden.
Gekke vos
In Engeland wordt echter al voor 1582 een verband gevonden tussen 1 april en grappenmakerij. In de verhalenbundel The Canterbury Tales van Geoffrey Chaucer stond een verhaal over een ijdele haan die ‘32 dagen nadat maart begon’ werd gevangen door een slimme vos. 32 dagen na maart… precies! 1 april dus. In Engeland wordt April Fool’s Day nog altijd ‘gevierd’. Daar mag je op 1 april tot 12 uur ‘s middags mensen in de maling nemen. Doe je dit na dit tijdstip nog, ben je zelf een dwaas.
Op 1 april verloor Alva zijn bril
Ook in Nederland zijn diverse verwijzingen naar het ontstaan van de 1aprilgrap. De bekendste is misschien wel die van de inname van Den Briel in 1572. De watergeuzen wisten dit stadje te heroveren van de Spaanse bezetter Alva tijdens de Tachtigjarige oorlog. De uitdrukking ‘Op 1 april verloor Alva zijn bril’ zou daarvandaan komen. Maar om nu te claimen dat we elkaar om die reden anno 2021 nog steeds op 1 april in de maling proberen te nemen, gaat wel een beetje ver…
